Zo bouwt Hotspots voor Talent aan de school van de toekomst

Fem Cnudde is Projectmedewerker Transitie bij Konekt. Samen met enkele collega's begeleidt ze de scholen die meewerken aan het project. "Ik ben gebeten door transitie. Niet vanuit de idee dat het vroeger allemaal slecht was, wel dat je alles moet bekijken in zijn tijdsgeest. De maatschappij verandert voortdurend. Regels en afspraken die we ooit maakten, zijn vaak niet meer van toepassing. Ik vergelijk het graag met de auto van mijn grootouders. In de jaren '60 was dat een prima wagen, vandaag zou hij zo vervuilend zijn dat ik er niet meer het stadscentrum mee binnen mag. Ook qua comfort zou hij niet meer voldoen aan wat we nu verwachten van een wagen. Met arbeid en onderwijs is dat niet anders. Wat 30 jaar geleden prima werkte, vertoont vandaag zijn limieten. Tijd dus om aan de vorm te sleutelen."

Wat doet het project Hotspots voor Talent juist?

"Het Europees Sociaal Fonds (ESF Vlaanderen) geeft organisaties in Vlaanderen de kans om te experimenteren met hoe we in de toekomst kunnen Leven, Leren en Werken. Konekt richt zich met Hotspots voor Talent specifiek op het onderwijs en de brug naar de arbeidsmarkt. Samen met scholen uit Wetteren en Brugge buigen we ons over een paar fundamentele vragen: 'Hoe kunnen we antwoorden op de noden van iedere individuele leerling? Hoe zetten we ieders talent beter in de verf? Hoe maken we van de school meer dan de vier muren van het schoolgebouw?'

In elke school gaat een designteam - een denktank van leerkrachten, leerlingen, directieleden, ouders, bedrijven en organisaties uit de buurt - aan de slag met die vragen. Vervolgens ontwerpt het designteam een prototype van een leerhotspot. Dat is 'iets' (een fysieke plek, een nieuw systeem, een type samenwerking...) waarmee de school fundamenteel anders aan de slag zal gaan dan momenteel het geval is. In 2021 testen, evalueren en finetunen we die prototypes in de praktijk. Vanuit daaruit zetten we dan weer volgende stappen.

Uniek is dat de ideeën niet zijn uitgedacht door een pedagogische begeleidingsdienst uit Brussel, maar lokaal en vanuit de buik. Leerlingen ontwerpen mee hun eigen onderwijs. Dankzij de brainstorms in het designteam kan een directeur zich nu veel beter inleven in een ouder. Leerlingen gaan hun leerkrachten beter begrijpen. HR-medewerkers stellen hun mening over directeurs bij.... We zagen al veel vooroordelen wegvallen."

Het traject verloopt helemaal anders in Brugge dan in Wetteren.

"Klopt. Het doel van de vernieuwing is in beide steden hetzelfde, maar de scholen die meewerken gebruiken een ander parcours om dat doel te bereiken. In Brugge werken de Steinerschool en BuSo Ravelijn samen. Die kijken voor hun onderwijs van de toekomst erg naar de samenleving die zich rond de scholen bevindt. In hun designteam sleutelen ze aan een inclusieve leerhotspot die een aanbod op maat van elke leerling kan bieden, ook buiten de schoolmuren. Ravelijn en de Steinerschool overstijgen samen zowel de grenzen van het buitengewoon en het regulier onderwijs, als die van de verschillende onderwijsnetten. Heel bijzonder.

In Wetteren werken we met één school samen: GO! Atheneum Campus Kompas. Daar vertrok het project niet van een blanco blad, want Campus Kompas is zelf al twee jaar bezig met schoolvernieuwing. Het designteam bestaat er uit 10 innovatieve leerkrachten en de directeur. Zij leggen de focus vooral op vernieuwing binnen de schoolmuren. De rol van Konekt ziet er in dit traject een beetje anders uit. Vanuit onze expertise en achtergrond geven we vooral een extra zetje aan wat daar al enkele jaren broeit.

De kracht van deze manier van werken is dat het echt van onderuit komt, bottom-up. In het oorspronkelijke projectvoorstel had Konekt al een eigen idee van hoe een ideale leerhotspot er zou moeten uitzien. Of hoe we aan de slag zouden gaan met de scholen en de bedrijven. Al vroeg in het proces merkten we dat het zo niet werkt. Gelijkwaardigheid tussen alle partners en cocreatie zijn essentieel om tot een gedragen plan te komen. We weten aan welke doelen we willen werken, maar het pad daar naartoe wordt uitgestippeld door de scholen en de lokale actoren. We weten dus niet op voorhand hoe de uiteindelijke leerhotspot er uiteindelijk zal uitzien. Best spannend.

In dit project is het proces minstens zo belangrijk als het resultaat. We leren uit onze successen, maar zeker ook uit waar het misloopt. Elke fout is een kans om te leren over hoe leven, leren en werken er in de toekomst kan uitzien."

Op welke manier begeleidt ESF Vlaanderen jullie?

"Het Europees Sociaal Fonds (ESF) investeert samen met Vlaanderen in arbeidskansen en kwaliteitsvolle loopbanen. Naast de financiële steun stellen ze ons ook hun netwerk ter beschikking. Ik zie ESF als een grote broer die al ervaring heeft in transitie en ons wil helpen om het pad te effenen. We kunnen altijd bij ons begeleidingsteam terecht voor vragen of contacten. Daarnaast organiseert ESF transitiedagen voor de 9 geselecteerde projecten, waarin we ervaringen kunnen uitwisselen.

Op 9 oktober trapte ESF het project Lang Leven Leren af met een online kick-off event. Daar waren veel interessante keynote-sprekers, met wie we na afloop via chat in gesprek konden gaan. Hun filmpjes staan online op deze website, zodat ook de designteams in de scholen ze kunnen gebruiken als inspiratie. De moeite om eens te bekijken!"

In samenwerking met:

ESF Vlaanderen - HOWEST - BuSO Ravelijn Brugge - Steinerschool Brugge - GO! Atheneum Campus Kompas