Op 30 maart volgde Jana een onderdompelsessie mee. Geen gewone, maar een onderdompel XL. Studenten Sociaal Werk uit Barcelona, Amsterdam en Antwerpen kropen even in de huid van mensen met een beperking. Jana mocht alles in beeld brengen als stagiaire communicatie. Daar kon ze de onderdompelsessie vanop de eerste rij meevolgen en meedoen. Ze neemt ons mee doorheen de dag...
Ik vertrok ’s ochtends vroeg vanuit Gent naar Antwerpen, omdat de onderdompelsessie bij Brake-Out Antwerpen in ’t Werkhuys plaatsvond. Het was geen gewone onderdompelsessie: de collega’s dompelden een grote groep studenten onder, én de Brake-Outers deden mee. Zij gingen in interactie met de internationale studenten en de studenten van Antwerpen. Interessant om te zien, want vaak was de communicatie in het Engels, maar ondanks de taalbarrière kon iedereen zich verstaanbaar maken.
Na een korte inleiding, moest iedereen zich in groepjes van 3 verdelen. Elke persoon koos een fysieke beperking. Blind, doof, in een rolstoel,… Daarna legden ze samen een parcours af: naar de wc gaan, iets bestellen aan de toog, een blokje om,... Allemaal alledaagse dingen, maar dat bleek toch niet zo evident. De studenten konden elkaar helpen, en werden ook ondersteund door de Brake-Outers. Die samenwerking was fijn om te zien!
Daarna bespraken we met de hele groep hoe zij de opdracht ervaarden. Voor de studenten en docenten was het heel leerrijk. En een kleine aanpassing kan wel degelijk een wereld van verschil maken. Voor wie blind was, was de grond vaak een drempel. Door de oneffen ondergrond was het moeilijk om met een taststok de weg te vinden. Ook de mensen in een rolstoel ervaarden veel drempels, letterlijk. Zo moesten ze opeens van de stoep gaan, en er terug op omdat er een vrachtwagen op het voetpad stond. En dat was een hele klus! Voor wie doof was, was het gevaarlijk om buiten op pad te gaan, omdat ze bijvoorbeeld geen auto's hoorden aankomen.
De studenten konden elkaar nu nog helpen, maar hoe zouden ze zich voelen als ze alleen op pad moesten? Zelf vertelden ze dat ze het zich niet kunnen inbeelden om alleen onderweg te zijn met een beperking. Ook over de mentale impact dachten ze na. Voor iemand die doof is bijvoorbeeld, is het vaak eenzaam. Slechthorend of doof zijn, zie je niet meteen aan iemand. En omdat niet veel mensen gebarentaal begrijpen, is het soms moeilijk communiceren. Ik kan me voorstellen dat je je onbegrepen voelt, of gefrustreerd omdat je de gesprekken niet kan meevolgen.
Een interessante vraag die mij bijbleef van tijdens het groepsgesprek, was: Willen mensen met een beperking wel altijd geholpen worden? Willen zij zo veel mogelijk zelfstandig doen, of komt hulp net als geroepen? Eigenlijk is het antwoord simpel. Je doet niets verkeerd met vragen of iemand hulp nodig heeft. Beperking of niet, ik zou ook hulp aanbieden als ik iemand zie sukkelen met 5 zakken aan boodschappen. Communicatie is key daarbij! Durf te vragen.
Naast een fysieke onderdompeling was er ook een cognitieve inleefoefening. Daar kruip je in de huid van iemand met ASS, NAH of een mentale beperking. Daar verklap ik niet te veel van, omdat je je moet laten ‘verrassen’. Het was de eerste keer dat ik zo’n onderdompeling meemaakte en het overheersende gevoel was verwarring. Na die sessie was er ook even een moment van toelichting en gesprek. Daar deelde Brake-Outer Margot dat ze sommige aspecten herkenbaar vond. Zij heeft zelf autisme en vertelde aan de rest van de groep hoe ze dat ervaarde en op welke manieren de sessie daarbij aansloot.
Wat ik vooral verrijkend vond aan deze onderdompelsessie, is dat de Brake-Outers zelf ook meededen en vertelden. Op die manier begrijp je alles een beetje beter. Door die combinatie, van de Brake-Outers en de visie van internationale studenten, gingen mijn ogen wat meer open. Door zelf ondergedompeld te worden, maar ook door te luisteren naar elkaars gevoel kwamen er af en toe ‘besefmomentjes’ bij mij naar boven.
Een onderdompelsessie kan volgens mij dan ook interessant zijn voor iedereen. Even uit jouw comfortzone, uit de vanzelfsprekendheid, en naar een weg waar elk bultje of geluidje een drempel kan zijn. En het is niet alleen interessant om even met de neus op de feiten gedrukt te worden, maar ook om er iets aan te doen. Want zoals ik al zei, een kleine aanpassing kan een wereld van verschil maken. Dat kan gaan van een mentaliteitsverandering bij jezelf tot een (fysieke) aanpassing in jouw bedrijf, huis, stad,… De studenten Sociaal Werk van Barcelona, Amsterdam en Antwerpen gaan alvast met een hoop wijsheid naar huis. En dat geeft mij een positief gevoel, want zoals Konekt-collega Marijn het zo mooi zei: “De sociaal werkers van vandaag, zijn de inclusiemedewerkers van morgen."
