De kritische stem

Luister je liever naar dit artikel dan het te lezen? Dat kan! Klik op de speler hieronder.

Politiek

Konekt zet zich politiek in, in de breedste zin van het woord. “Eigenlijk is alles wat we binnen Konekt doen politiek”, zegt algemeen directeur Koen Deweer. “Systeemverandering realiseren is een combinatie van van onderuit tonen dat het anders kan, bewijzen dat het werkt, en wegen op het beleid vanuit die ervaring. Dat laatste doen we vooral in sectoren die gelinkt zijn aan zorg, onderwijs, werk en kunsten.”

Zo nemen verschillende Konekt-collega's rollen op in organen die de politiek mee richting geven. Onderwijsexperte Femke Houbrechts is lid van de Vlaamse Onderwijsraad (VLOR), waar zij haar expertise uit projecten als Onwijs Onderwijs deelt. Koen zelf is voorzitter van het raadgevend comité van het VAPH, waar hij meeschrijft aan het Perspectiefplan 2040, een langetermijnperspectief voor een inclusieve wereld. Dat plan zal de Poolster worden die richting geeft aan beslissingen die het VAPH maakt.

Daarnaast vinden we het natuurlijk heel belangrijk om mensen met een handicap zelf te versterken om hun stem te laten horen. In 2024, een verkiezingsjaar, was het onze prioriteit om mensen correct en onpartijdig te informeren. “Het doel van Brake-Out, bijvoorbeeld, is dat mensen voluit kunnen leven”, zegt Koen. “Dat betekent ook dat je je stem uitbrengt en dat je mee richting geeft aan de politiek. Niet iedereen heeft evenveel interesse in politiek, maar het is een recht, en het is heel belangrijk dat mensen een geïnformeerde keuze kunnen maken. Als we willen werken op de rechten van mensen met een handicap, moet je hen versterken om voor zichzelf op te komen. Anders houd je het bestaande systeem mee in stand.”

Voor verschillende Brake-Outers was 2024 het 1ste jaar dat zij hun stem konden uitbrengen. Daarom organiseerden we binnen Brake-Out verschillende open ateliers rond politiek. Niet alleen over de verkiezingen zelf, maar ook in de bredere zin van het woord. In Gent bijvoorbeeld, gingen Brake-Outers aan de slag in het Open Atelier ‘Kritisch Burgerschap’. In verschillende sessies werkten ze rond kritisch denken en zingeving. Ze zochten uit welke thema’s zij belangrijk vinden en hoe ze hun mening kunnen uiten over onderwerpen die hen nauw aan het hart liggen. In de eerste sessie verkenden ze de interesses van de groep: wat zijn belangrijke kwesties, waar liggen wij wakker van? Ze behandelden thema’s als rechten, plichten en eerlijkheid, en bespraken hoe ze hun stem kunnen laten horen over bijvoorbeeld het recht op openbaar vervoer en werk.

De week daarna bespraken ze verschillende mensenrechten aan de hand van een interactief bordspel. Tijdens de 3de sessie kwam Konekt-collega Kurt Vanhauwaert langs om te spreken over kritisch burgerschap. Hij gaf voorbeelden van zijn activisme en toonde aan hoe zelfs kleine acties een heel groot effect kunnen hebben. Daarna volgde een graffiti-workshop. Via kunst op canvas uitten de deelnemende Brake-Outers hun mening op een visuele, creatieve manier.

Activisme

Je stem laten horen, is niet altijd evident. Daarom ondersteunen we personen met een handicap die onze inclusieve visie mee willen verspreiden.

Konekteerders zijn ambassadeurs met of zonder handicap die onze missie mee uitdragen. We ondersteunen Konekteerders met een handicap extra om hun eigen verhaal te brengen. Via basisopleidingen verdiepen ze zich in onze missie, het concept inclusie en hoe dat aansluit bij hun persoonlijke visie. Ze zetten hun talenten in om vanuit hun eigen ervaringen de Konekt-boodschap te verkondigen. Dat kan via keynotes, getuigenissen in de pers, deelname aan debatten of acties... Je las al hoe Baptist zijn verhaal deelde tijdens een openluchtexpo in Gent. Hij en collega-Konekteerders leenden hun verhalen ook uit tijdens de menselijke bibliotheek in Barbóék in Leuven. Ze bespraken er onder meer het recht op toegankelijk openbaar vervoer, beeldvorming in de media en werk. Een eyeopener voor de aanwezigen!

↑ Baptist tijdens de Menselijke Bib in Leuven. Foto: Stijn Van de Veire

Om onze stemmen luider te doen klinken, bundelen we de krachten met gelijkgestemde organisaties. Zo werkten we mee aan #Dakantochnie?!, een campagne waarin we aandacht vragen voor ieders recht om zelfstandig te wonen, te werken en actief deel te nemen aan de samenleving. Voor veel mensen met een handicap is dat op dit moment helaas een onbereikbaar ideaal. 3 personen met een handicap vertelden hun verhaal: Jonas die al 4 jaar wacht op een persoonsvolgend budget, Joyce die dwerggroei heeft en daardoor dagelijks op fysieke drempels botst, en Nick die omwille van onbegrip over zijn onzichtbare handicap moeilijk werk kan vinden. We voerden campagne op sociale media, in de pers, en trokken de straat op. We stelden 10 basisprincipes op voor een ‘handicap-proof’ inclusieve samenleving. En we formuleerden een reeks concrete aanbevelingen voor beleidsmakers. Want inclusie? Da kan wel!

↑ Op 17 mei voerden we actie voor #Dakantochnie?! Foto's: Katia Van Buyten

Op 17 mei organiseerden we een actiedag in Antwerpen, Brugge, Hasselt, Gent, Turnhout en Leuven. We deelden symbolische energierepen uit, want het kost mensen met een handicap véél energie om deel te nemen aan de samenleving. We spraken passanten aan om uit te leggen wat misloopt, en waar we naartoe willen. Brake-Outers kwamen mee actievoeren met onze collega’s. Op 9 juli trokken een paar van ons naar het hoofdkantoor van N-VA in Brussel. We hadden een grote, opvallende energiereep voor formateur Matthias Diependaele, en een krachtige boodschap voor de politiek. Benieuwd? Alles over de actie Dakantochnie?! lees je op www.dakantochnie.be.

Een actie van Absoluut, Dito, Kando, Konekt, Onafhankelijk Leven, SOM en Vlaams Welzijnsverbond.

Ons eigen beleid

In 2026 begint een nieuwe beleidsperiode voor Konekt. Uiteraard hebben personen met een handicap van het begin ons nieuwe beleid mee uitgestippeld. Konekteerders Iris Declercq en Pieter-Jan Docx vertellen waarom dat voor hen zo belangrijk is.

↑ Pieter-Jan schreef mee aan ons beleidsplan voor 2026-2030. Foto: Stefaan Vermeir.

Omdat de stem van mensen met een beperking onmisbaar is bij het uitwerken van waar we met Konekt naartoe willen en hoe we daar willen geraken, hebben we hen van bij het begin gericht geconsulteerd. Het begon met een focusgroep in december 2023. Konekteerders met een talent voor beleidsmatig en kritisch denken, vormden samen de Kritische Konekteerders. Zij gaven in verschillende sessies feedback op de keuzes die we maakten.

Iris was erbij vanaf de eerste brainstorm. Zij en Konekt hebben al een lange geschiedenis samen. “Ik ken Konekt al van bij de opstart. Sinds een paar jaar zet ik me in als Konekteerder, bijvoorbeeld om talentensessies te geven in middelbare scholen of bij Brake-Out. In de maatschappij worden personen met beperking altijd gezien als zorgvrager. Het is zo tof om uit die rol te stappen, om iets te betekenen voor een ander. In de opleidingen van Konekt voel ik dat er niet alleen gekeken wordt naar je talenten, maar ook naar je mogelijkheden voor de toekomst. Daardoor blijven veel mensen net als ik met Konekt verbonden, ook nadat ze een cursus hebben afgerond.”

Toen we vroegen of zij input wilde geven voor ons nieuwe beleidsplan, hoefden we Iris niet te overtuigen. “Ik vind dat een enorme meerwaarde. Normaal wordt er altijd over mij gesproken, nu wordt er aan mij gevraagd: ‘waar moeten we naartoe?’ De maatschappij ziet mij vaak alleen voor de zorg die ik vraag. Ik word benaderd vanuit ‘wat heb jij nodig?’ en niet vanuit ‘wat heb jij te bieden?’ Nochtans gaan die 2 hand in hand. Ik ben blij dat dat hier wel gezien wordt.”

Pieter-Jan volgt nu al 2 jaar Brake-Out in Leuven. Daar werd al heel snel duidelijk dat hij echt een talent heeft als woordkunstenaar en kritische denker. Daarom kreeg hij ook de vraag of hij zich mee wilde inzetten als Konekteerder om ons beleidsplan mee vorm te geven. “Initieel was het niet mijn plan om me zo breed in te zetten bij Konekt. Maar ik wil niet enkel bezig zijn met mijn eigen leven in handen nemen. Ik wil ook de wereld veranderen en bouwen aan een inclusieve samenleving. Dus toen ik de vraag kreeg om mee na te denken over inclusie, moest ik daar niet over nadenken en zei ik meteen: natuurlijk!”

Pieter-Jan vertrekt hiervoor vanuit zijn geleefde ervaring. “Sinds 5 jaar zit ik in een elektrische rolstoel en merk ik des te meer hoe ontoegankelijk veel plekken zijn. Maar mijn blik gaat veel ruimer dan alleen rolstoeltoegankelijkheid. Ik zie heel helder voor mij hoe een inclusieve samenleving er moet uitzien. En ik vind het ook belangrijk dat we vanuit Konekt kritisch naar onszelf durven kijken: waar kan Konekt zelf nog verbeteren op vlak van toegankelijkheid en inclusie? Dat komt ook aan bod in het beleidsplan.”

Van Femke Houbrechts, inhoudelijk verantwoordelijke bij Konekt, kreeg Pieter-Jan de vraag om het voorwoord van ons beleidsplan te schrijven. Dat deden ze samen in cocreatieve sessies. “Samenwerken met Femke ging heel gemakkelijk. We begrijpen elkaar heel goed en hebben dezelfde visie. Zij hielp me mijn gedachten op papier te zetten. In het voorwoord vertrek ik vanuit de drempels die ik en veel personen met een handicap tegenkomen. Ik hoop dat mijn verhaal mensen aan het denken zet en mensen kan inspireren om zich mee in te zetten voor een inclusievere wereld.”